Mizaç Tıbbı Muayenesi

Geleneksel Selçuklu-Osmanlı tıbbını anlamak için Antik yunandan İslam medeniyeti de dâhil olmak üzere, Rönesans’a kadar hastalıkların oluş mekanizmasını ve tedavi prensiplerini açıklayan, yaklaşık 2500 yıl tıpta egemenliğini sürdürmüş Hipokratik Humoral patoloji Teorisini –Mizaç Tıbbı yaklaşımını bilmek gerekir.

Bu anlayışa göre canlılık, bedenin katı kısımlarını oluşturan toprak, sıvı kısımlarını oluşturan su, solumayı sağlayan hava ve canlılığın özü olan ruh u oluşturan ateşten oluşur. Evrenin bir parçası olan insan da, bu dört elementten meydana gelmiştir.

Elementlerden kompozisyonları farklı dört temel vücut sıvısı meydana gelir.

Kan, Balgam, Safra ve Souda

Sıvılarının her biri elementler gibi ikili özelliğe sahiptir.

Safra: Sıcak-Kuru olan Ateş e,

Kan: Sıcak ve Nemli olan Havaya,

Balgam: Soğuk ve Nemli Olan Su ya,

Souda: Soğuk ve Kuru olan Toprağa karşılıktır.

Her organda bu sıvılar farklı, fakat kendi içinde belirli oranlarda denge halinde bulunurlar.

İnsanlar element ve sıvıların farklı oranlarda karışmış olmasına göre, özel bir mizaca sahip olurlar.

Bedendeki sıvıların fazlalığına göre insanın mizacı :

Sıcakkanlı: Demevi,

Sakin Tembel: Balgami,

Öfkeli az canlı: Safravi,

Karamsar: Soudavi olarak belirler.

Vücut sıvılarının uygun ve dengeli birleşmesi sağlığı, uygun olmayan birleşimi veya kalitesinin bozulması ise hastalığı oluşturur. Hastalığın teşhisi vücutta hangi sıvının arttığını tespit etmekle olur.

Dengesizliğin teşhisi sıvılar arasındaki bozulan dengenin yeniden nasıl sağlanacağını araştırmaktan geçer. Hastalığın mizacı iklim, mevsim, coğrafya, gıdalarla bağlantılı olduğundan tedbirler, tedavi planı ve ilaç hazırlanırken bütün bu unsurlar göz önüne alınır.